Portretfotograaf Melanie Rijkers vertelt

door Marieke Horward studente aan de School voor Fotografie

Wat mij erg aanspreekt is kunstzinnige fotografie (abstracte foto’s van voorwerpen / omgeving /) en portretten van mensen die de persoon achter de “buitenkant” laten zien. Dit zie ik ook in het werk van Melanie E. Rijkers; de portretten die zij maakt zijn niet mooi omdat de persoon mooi is maar omdat ze laten zien wie de persoon is en omdat mens en omgeving een geheel vormen; kleuraccenten van bijvoorbeeld kleding die terugkomen in de omgeving, de geportretteerde die deel uit maakt van het lijnen- en vlakkenspel van de omgeving. Hele bijzondere foto’s waar je naar blijft kijken.

Ik stelde Melanie de vraag op welk moment en waardoor de gedachte ontstond om fotograaf te willen worden en hoe ze ontdekte welke richting ze op wilde met fotografie. Volgens Melanie is ze pas laat fotograaf geworden. Ze wilde heel lang de grafische wereld in, ontwerper worden omdat ze goed kon tekenen en schilderen. Tijdens het studeren aan het Sint Lucas te Boxtel en de stage kwam ze erachter dat hele dagen achter de computer werken (wat bij fotografie toen nog niet was) haar tegen stond. Ze merkte dat ze sneller beeldend kon handelen met een camera dan met een kwast of potlood. Na het behalen van het diploma Reclame- en Presentatietechnieken koos Melanie er daarom voor om naar de St. Joost Academie te Breda te gaan om het vakdiploma in de Autonome Fotografie te halen. Tijdens deze opleiding maakte ze kennis met de verschillende fotografierichtingen.

Verhalenverteller
Ze ontdekte al snel dat journalistieke fotografie niet haar ding was, al waardeerde ze wel het werk van NRC fotojournalist Rien Zilvold (een van haar docenten op de academie) omdat hij anders naar de wereld keek. Dit mist Melanie bij veel andere fotografen die in haar ogen commercieel werken en foto’s maken die de mensen laten zien wat ze willen zien. Melanie noemt zichzelf meer een een storyteller, een fotografie wijze ook wel bekend als 'Slow Journalism'. Ze houdt ervan de verhalen van mensen vast te leggen, te vertellen.

De portretten die Melanie maakt zijn heel kunstzinnig; de personen vormen een geheel met de omgeving, zowel qua kleur als vorm. Ik vroeg Melanie hoe ze daar naartoe werkt; of ze van tevoren de plaats bedenkt waar de persoon kan staan of dat het beeld ontstaat als ze op de locatie is. Melanie vertelde dat ze meestal vanuit het ‘niks’ werkt en ter plekke bekijkt en ziet hoe ze de persoon op de foto wilt zetten. Bij sommige projecten denkt ze er wel over na, maar dan zijn de foto’s niet in reportagevorm maar gemaakt in de studio, bijvoorbeeld de portretten Rood-Op-Rood en PUUR, Trotse tienermoeders.

Rood-Op-Rood

Haar werk bestaat uit heel verschillende projecten. De opdrachtgevers zijn veelal bedrijven die de ‘doorsnee’ fotografie niet meer willen. Daarbij werkt ze vanuit de vraag van de opdrachtgever. Veel projecten zijn vrij werk, zonder een opdrachtgever, al mixen deze wel steeds vaker. Zo boekte Simavi haar om voor Millenium Development Goal nr. 5 te fotograferen (het verbeteren van de gezondheid van moeders en zwangeren en het voorkomen van moedersterfte in derdewereldlanden) waarbij ze zwangeren vanuit een hoogwerker fotografeerde; een stukje kunst met commercie / een goed doel verenigd.

Ik vroeg Melanie hoe zij zelf naar haar werk kijkt en wanneer een foto voor haar gevoel goed is. Melanie gaf aan dat ze mensen wilt leren de wereld (beter) te bekijken. Velen kijken, maar zien niet(s). Hierin wil ze mensen inspireren en sinds een paar jaar weet ze dat dit vooral haar taak is; haast als coach mensen wijzen op het goede. De positieve energie die uit fotografie komt gebruiken.
Wanneer een foto deze energie laat voelen, is de foto in haar ogen goed.

Volgens Melanie zegt kwaliteit tegenwoordig niets meer, visie des te meer. Omdat veel mensen hun visie niet goed kunnen ontwikkelen door gebrek aan inzicht wil Melanie hierin helpen zodat men (na het volgen van bijvoorbeeld een workshop) ineens heel anders tegen de wereld aankijkt en vooral het mooie en het goede ziet. Het uitwerken van hoe haar visie met nog veel meer mensen te delen is, is nu haar meest recente doel.

Dit interview heeft me laten zien dat het heel belangrijk is om vooraf te bedenken wat het doel is van de foto; wat wil je met je foto laten zien / vertellen/? Ook het weergeven van wie de persoon is, welk verhaal de persoon vertelt en hoe je mens en omgeving een geheel kan laten vormen vind ik belangrijk. Hierin wil ik me verder ontwikkelen; ontdekken wat ik anderen wil laten zien en leren hoe ik dat kan bereiken. Het beheersen van techniek speelt hierin ook een belangrijke rol wat betekent dat ik me hierin nog meer wil verdiepen, o.a. door het volgen van deze opleiding, het lezen van vakbladen, het kijken naar het werk van fotografen (en indien mogelijk met hen in gesprek gaan) en het volgen van cursussen/workshops.

Interview Melanie E. Rijkers - door Marieke Horward

PUUR. Trotse tienermoeders, Engelse versie. Te bestellen als e-book en als gedrukte versie.

Dit project vertelt over de keuze die je maakt als jonge moeder (16-21 jaar oud) en dat je daar trots op mag zijn. De portretten zijn 100% Photoshopvrij en tonen de jonge vrouwen naakt, zwanger of met kind in al hun kwetsbaarheid en puurheid.
RESPECT.





Volgend jaar, in september 2016, werkt Melanie 20 jaar als zelfstandig fotograaf.

Simavi en meer dan 100 zwangeren steunen in 2010 het 5e Millenium Doel van de VN - STOP Materrnal Mortality

Mediteren met open ogen 1. in het vliegtuig

Ik stap aan boord van KL0835, de vlucht naar Denpasar, Bali met een korte tussenstop in Singapore. Als doorgewinterd reiziger heb ik naast mijn cabine bagage een apart tasje met warme sokken, een vestje en een leesboek bij me, en nestel mij hiermee in mijn stoel.

Mijn stoel. Ik vind het heerlijk om te vliegen. Het begint al tijdens de zoektocht naar de perfecte vlucht. Ik voel bij het boeken al een lichte tinteling van opwinding als ik mijn data en stoel vastzet, en de boeking definitief doorzet en betaal. Voorpret is van wezenlijk belang, ik kan maanden genieten van het vooruitzicht te mogen gaan vliegen. Zestien uur duurt de vlucht naar Bali, maar ik geniet al vanaf het eerste moment en weet dat ik mij geen seconde zal vervelen.

Tijdens een Delta vlucht: echte Starbucks koffie en een USB oplaadpunt, zennn

Het is inmiddels bijna het moment van vertrek en ik kijk vanuit mijn stoel naar de mensen die het vliegtuig binnenstromen. Ik vind het leuk te bedenken wat zij gaan doen. Is die man een zakenman die uit gaat stappen in Singapore of gaat hij toch door naar vakantie-eiland Bali? Ik hou er van naar mensen te kijken. Ik vind ze leuk. Allemaal. Ook de oudere dame die inmiddels naast me is komen zitten. Nadat we zijn opgestegen maken we kort kennis met elkaar en daarna duik ik in mijn scherm.

Ik voel me net een prinses, word op mijn wenken bediend met eten en drinken. Ondertussen kijk ik de ene serie na de andere, heerlijk. Geen man of kinderen die iets anders willen zien, ik kan in mijn eentje beslissen welke serie of film ik kijk. Vliegen is heerlijk, zelfs de lange afstanden. 

Helemaal als de lichten gedoofd worden en de raamschuiven dicht gaan. Nacht. Een betrekkelijke stilte vult het vliegtuig. Zelfs de kinderen zijn stil. Zou dit aan het tijdstip liggen? Een aardige stewardess komt nog langs met koffie en ik geniet.

Op het vliegveld van San Francisco, handschoen van een (Chinese) bagage ordener aan de belt

Vanaf het moment dat ik mijn koffer afgegeven heb en door de security ben, is op reis gaan voor mij één groot feest. Ik vind het heerlijk om in mijn eentje op pad te gaan. Ik kijk mijn ogen uit op de luchthaven Schiphol, wat bij elke reis weer veranderd lijkt te zijn. De mensen die voorbij komen, ik zou er uren op een bankje kunnen gaan zitten kijken. Stress ervaar ik niet. 

Ik zorg altijd ruim op tijd op een luchthaven te zijn, zodat ik na bagage afgifte en security check tijd genoeg heb om in de buurt van de gate een lekkere bak koffie te drinken. De meeste luchthavens hebben gratis wifi, zelfs op Bali, en zo kan ik altijd nog even de mail en Whatsapp checken.

Maar eenmaal in het vliegtuig met je telefoon op flight mode, ben je afgesloten van het drukke werk als zelfstandig ondernemer. Langzaam kom ik tot mezelf. Wanneer je alleen reist, kun je je heerlijk opsluiten in een cocon van niets. Leegte. Stilte. Mijzelf. Uiteraard praat ik af en toe met de dame naast mij, maar wanneer je in een vliegtuig je koptelefoon opzet, ben je alleen.

'voor' maar kijk goed...

'na': Miksang moment door te mediteren met je ogen open

Zelf kijk ik graag rond. Niets meer hoeven, ik kan immers nergens heen, ben voor zestien uur veroordeeld tot mijn stoel. Dan ga ik kijken. Ik kijk met bewondering naar mijn maaltijd. Naar de constructie van het vliegtuig. ’s Nachts wanneer ik wakker word, kijk ik altijd even uit het raam, negen van de tien keer zie ik een prachtige horizon met een ondergaande of opkomende zon. Zo mooi. Zo sereen. De keer dat ik uit het raampje keek en onder mij niets dan ijs zag. We vlogen over Rusland. Helder weer. Niets dan wit, ijs en het donker. Ik zat veilig onder mijn warme deken in een comfortabele stoel. Op zulke momenten voel ik mij gelukkig. Gelukkig dat ik dit mag meemaken, dat ik dit mag zien.

Mediteren met je ogen open. Ja, dat is het. Zonder oordeel de wereld zien, waar je ook bent. Dan komt al het moois komt tevoorschijn...

Bali Beach Beauty

January 2013, I am walking on the beach near the Gaia Oasis resort in Bali. I am attending a women's retreat and the freedom of a walk is too appealing for me not to go out on my own now and then. It's my first time in Bali. Overwhelmed by its beauty, the sweet people and the purity, I am puzzled.

Why is there so much rubbish on this beach?

Where does it come from? And how these bits and pieces spoil the purity of Bali. I can't really get it. If you live in a true paradise on earth, why spoil it? But next to rubbish I found old offerings and other pure items like this shell. The shell had two holes and when I took photos of it, all of a sudden the sea took it back. All photos below were taken with a DSLR camera, the above one I took with my phone. Before I could take a picture with the 'better' camera, it washed away again.

This is a symbol of what Bali is to me. Bali washes away all you don't need. Bali purifies you. Just by being there, you are cleansed. When I am walking I earth. The ocean washes away your bad energy. On my last day of this trip I find out why I find offerings remains, as the locals pray at sunrise and leave the offerings on the beach. When I took the photos I didn't know this, so I was wondering what it was, as I kept seeing the same shapes and forms.

In the beginning I was mostly shocked by the plastic rubbish, but when I took a closer look, it made a pretty photo 

Remains of offerings

Part of the retreat was a visit to Omunity, where I met founder and inspirator Zanzan for the first time. He turned out to be a very wise and special man, and I made a promise to come back and learn more about him and his village. He e.g. told me that there now was a program to keep Bali clean, and to get the people to clean up their rubbish, not to throw it in nature and let it rot.

The most important men of the village of Sudaji were also encouraging the local people to clean up and not leave any plastic around. I love these local programs, as they work far better than the ones set up by the government only. Zanzan and his people are doing a great job as I learned later on my second visit in 2014.

The beauty of the beach is like a poem of pieces of rubbish

There were much more pretty things on the beach, both artificial as nature items, like rocks and coral. Even when you think a place doesn't look pretty, take a closer look. Really, go closer. Try to see the detail. When you can see details, you will see beauty too.

I am not saying the rubbish can stay, please clean the beach, but when you do encounter something like this, do not judge and try to really see what's there. The shell in the top photo is pure beauty. I held it and admired it and then... it was washed away. I couldn't see where it went, but just by noticing it, I felt good.

When you look at beautiful things, you'll create positive energy.